آبشار شیرآباد

آبشار شیرآباد           Shirabad Waterfall
 

آبشاری در جنوب شهر خان‏‌ببین.

مجموعه آبشارهای شیرآباد در حاشیه شمالی رشته کوه‌های البرز شرقی و در دامنه‌ی کوه خاکسا با ارتفاع 1516 متر قرار دارد. نام این آبشارها برگرفته از اسم روستای شیرآباد است.

در یک مسیر پرشیب کوهستانی با جنگل‌های انبوه، 12 آبشار با شکل‌های متنوع، به صورت پلکانی در مسیر دره‌ی رودخانه قرار گرفته‌‏اند. بزرگ‏ترین آن‏ها آبشار اول است که ارتفاع آن 30 متر می‌باشد. آب آن درون استخری فرود می‌آید که دست بشر در حجاری دیواره ‏‏های سنگی‏اش دخالتی نداشته است. طول این استخر، 34 متر و عرض آن 21 متر و عمق متوسط آن 18 متر است. حداکثر عمق این استخر را در برخی منابع 40 تا 80 متر نوشته‌اند. دیواره‌ی استخر از لایه‌های سنگی ضخیمی تشکیل شده است. بررسی نقشه‌های زمین شناسی نشان می‌دهد که لایه‌های سنگی مربوط به سازندهای دوره دونین از دوران اول زمین شناسی بوده و از جنس سنگ آهک می‌باشند.

در فاصله‎‌ی 250 متری آبشار اول، دومین آبشار قرار گرفته است. آبشار دوم، زیباترین آبشار این مجموعه بوده که به «عروسِ آبشاران» معروف است. آب این آبشار که از ارتفاع 20 متری سرازیر می‌شود، در یک سوم ابتدای مسیر باریک است، سپس به تدریج در اثر برخورد با تخته سنگ‌ها، پهن‌تر می‌شود و سرانجام به صورت مخلوطی از آب و پودر بر سطح استخر که در طول زمان ایجاد شده است، فرود می‌آید. وسعت استخر این آبشار 400 متر مربع و عمق آن 25 متر است. سطح بخشی از سنگ‌ها در آبشار دوم، پوشیده از خزه و گیاهان دیگر است.

از آبشار دوم به بعد به علت شیب زیاد و صخره‌ای بودن مسیر، بالا رفتن سخت می‌شود. پوشش گیاهی این منطقه بکر و انبوه است. بین آبشار سوم و چهارم، غار معروف شیرآباد با جاذبه‌های ویژه قرار دارد. بالاتر از غار، چند آبشار دیگر در بین جنگل‌های انبوه پهن برگی قرار دارند که تا رأس قله‌‏های بلند را پوشانده است. هر چه به سمت بالاتر حرکت کنیم، از ارتفاع آبشارها کاسته و حجم استخرها کوچک‌تر می‌شود. در این جنگل‌ها گونه‌هایی از درختان و درختچه‌ها مانند ممرز، افرا، انجیلی، توسکا، همیشک، داردوست، خزه‌‏‏ها، گیاهان گلدار و دیگر گونه‌های پهن برگ خزری دیده می‌شود. این جا محلی برای زیستِ مرال، شوکا، خرس، پلنگ، خوک وحشی، گربه جنگلی و دیگر گونه ‏‏های جانوری می‏‌باشد. منبع تأمین کننده آب آبشارها، چشمه‌هایی هستند که در کنار رود و داخل غار وجود دارند. دره آبشارها تقریباً جهت جنوب شرق به سمت شمال غرب را دارند و در دو طرف آن کوه‌های علی کوه و آلودره  قرار دارند. در ایجاد این آبشارها، علاوه بر تأثیر نقش گسل‌ها و شیب زیاد کوه، جنس لایه‌های سنگی نیز مؤثرند. این لایه‌ها به طور متناوب از رسوبات سخت و نرم تشکیل شده‌اند. بنابراین فرسایش سریع‌تر سنگ‌های نرم سبب ایجاد آبشارهای پلکانی شده است. رودخانه‌ی شیرآباد که «سیاه جو» و یا «سیاه جوب» نیز نامیده می‌شود و آب آن از چشمه‌ها، آبشارها و داخل غار تأمین می‌گردد، پس از گذشتن از شیرآباد و خان‏‌ببین، رودخانه‌‍‌ی چاله پل را تشکیل می‌دهد و سرانجام به گرگان‌رود می‌پیوندد. در حاشیه رودخانه، خاک‌های لس کواترنری و  ‏‏خاک‏‌های آبرفتی ضخیم و بسیار حاصلخیز گسترش دارد و محصولات گوناگونی کشت می‌شود، ولی تا 200 سال اخیر، همه‌ی این مناطق زیر پوشش جنگل‌های انبوه بوده است. آب مصرفی روستای شیرآباد از طریق چشمه، تأمین  و با میزان 2 لیتر بر ثانیه، توسط لوله از مسیر آبشار به روستا منتقل می‌شود.

تا سال 1382، امکانات تفریحی مناسبی در محل آبشارها وجود نداشت و جاده‌ی دسترسی به آن، خاکی بود. با افزایش تردد و گرایش علاقه‌مندان برای استفاده از محیط طبیعی و جاذبه‌های خاص این ناحیه، در این سال با اجرای طرح تفرجگاهی موافقت، سپس امکاناتی در محل احداث شد. محدوده‌ی تفرجگاهی منطقه شیرآباد در سال 1382 با وسعت 162 هکتار مصوب شد. در سال 1387، مجموعه آبشارها و غار شیرآباد به عنوان یکی از 24 منطقه‌ی نمونه گردشگری در استان، توسط هیأت دولت تصویب و ابلاغ شد.

منابع:

• جعفری، عباس. (1384). گیتاشناسی ایران ۱ (کوه‌ها و کوهنامه ایران). تهران: گیتاشناسی.

• صالحی‌راد، الف. (1369). نقشه زمین‌شناسی گرگان. [نقشه]. (مقیاس: 1:250000). تهران. انتشارات سازمان زمین‌شناسی ایران.

• قائمی، رمضانعلی. (1379). جاذبه‌های جهانگردی استان گلستان. گرگان: سازمان ایرانگردی و  جهانگردی استان گلستان.