للدوین

للدوین

  Leldavin    

روستایی واقع در دهستان روشن‌آباد، بخش مرکزی شهرستان گرگان، استان گلستان.

للدوین (له‌له‌دوین)[1] با طول جغرافیایی 54ً  18َ °54 و عرض جغرافیایی  19ً  52َ °36 قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا 5 متر است.[2]

روستای للدوین در ۱۲ کیلومتری شمال غربی شهر گرگان قرار دارد و از شمال به زمین‌های زراعی و راه‌آهن سراسری تهران–گرگان، از جنوب به مزارع کشاورزی، از شرق به روستای قلندرمحله و از غرب به روستای تخشی‌محله محدود می‌شود.

نامگذاری این روستا به «للدوین» به زبان تبری (له‌له) و استفاده از آن در امور خانه‌سازی و… بازمی‌گردد. کلمه «دوین» با توجه به معنی آن «مصغر، دون»[3] می‌تواند نشانگر «لله کوچک» باشد. وجود دو تپه تاریخی، شامل «بنیاد للدوین» که متعلق به دوره پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی است و در سال ۱۳۸۲ با شماره ۸۷۹۷، و «تپه للدوین» که متعلق به دوره تاریخی و در سال ۱۳۸۹ با شماره ۲۹۸۵۸ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید، نشانگر قدمت و تاریخ این نواحی، از جمله روستای للدوین، می‌باشد. در وقف‌نامه خواجه مظفر بن فخرالدین پتکچی به سال ۹۱۹ق آمده است: «قریه لله دوین در تصرف جناب نتیجه اعاظم السادات امیر سید علی بن السید المرحوم امیر سید شمس‌الدین علی سعدالله است.»[4] همچنین فرمانی از طرف شاه سلطان حسین برای امیر ابوالفوراس از بابت مالوجهات لله دوین در سال ۱۱۰۸ق صادر شد.[5]

«در فرمان ناصرالدین شاه به تاریخ ربیع‌الاول ۱۳۰۹ق به حاکم بیگربیگی استراباد، نصرالسلطنه امیرتومان، دستور داده شد که قریه للدوین واقع در استراباد را به‌طور کامل به ملکیت و در اختیار حاجی سید محمد طاهر (مجتهد نوکنده‌ای استراباد) واگذار کنند. سه سال بعد، حکم دیگری از سوی حاکم جدید استراباد، شاهزاده عمیدالدوله، صادر شد که درآمد حاصل از این روستا از جمیع عوارضات دیوانی معاف گردد. مجدداً، مظفرالدین شاه در سال ۱۳۱۷ق فرمانی برای ساعدالدوله، حاکم استراباد یموت و گوکلان، صادر کرد و مقرر شد ۸۳۱۱ تومان بابت قریه للدوین تخفیف قائل گردد. عین همین حکم در ذیقعده ۱۳۲۶ق توسط محمدعلی شاه نیز صادر شد.»[6]  به نظر می‌رسد حدود سامان للدوین و آزادمحله همواره مورد بحث و حتی مجادله بوده است. از این رو، اسنادی در این زمینه موجود است، از جمله استشهادنامه سال ۱۳۱۰ق که در آن ریش‌سفیدان لمسک و ورسن برای حد و حدود ملک للدوین و آزادمحله گواهی داده‌اند.[7] در همین ارتباط، درخواست‌هایی برای تعیین سامان لله دوین و آزادمحله در سال ۱۳۱۳ق[[8] و همچنین حکم آقا سید صادق درباره حد و حدود ملک لله دوین و آزادمحله[9] نیز موجود است.

روستای لله‌دوین در عصر قاجار از روستاهای بلوک سدن رستاق استرآباد بود. مکنزی[10]، ملگونف، مامور روسی[11] و رابینو، کنسول انگلیس در رشت[12]، در سفرنامه‌های خود از این روستا یاد کرده‌اند.
در کتابچه نفوس اهالی مملکت استراباد درباره للدوین آمده است: «در اترک [اتک] واقع است؛ اربابانی از آقایان قاجار و ملا محمد صادق شهری، و قدری هم از ترکمانان می‌باشد. آنچه که سهم ترکمانان است، خالصه و موروثی شاه شهید نورالله مرقده بود و در عهد دولت خاقان مغفور نورالله مضجعه به آنان بخشیده شد[13] قرار داشتن للدوین در اَتک سبب شد تا این روستا از ناامنی‌های اواخر سال‌های حکومت قاجار در امان نباشد، چنانچه در این زمینه گزارش‌های متعددی وجود دارد.[14]  

قدیمی‌ترین آمار جمعیتی لله‌دوین متعلق به سال ۱۲۷۶ق است که در آن این روستا دارای ۲۰ خانوار و ۱۰۲ نفر جمعیت بود. از این تعداد، مردان زن‌دار ۲۰ نفر، زنان شوهردار ۲۴ نفر، مردان بی‌زن ۱۳ نفر، زنان بی‌شوهر ۵ نفر، پسران صغر ۲۰ نفر، دختران کبَر ۵ نفر و دختران صغر ۱۵ نفر[[15] بودند. بر اساس آمار سال ۱۲۹۶ق، این روستا دارای ۹۳ نفر جمعیت بود.[16]

آمار جمعیتی روستای لله‌دوین در فاصله سال‌های ۱۳۳۵ تا ۱۳۹۵ به شرح زیر است:[17]

اهالی روستای لله‌دوین همگی مسلمان و شیعه‌مذهب هستند و به زبان تبری تکلم می‌کنند. این روستا در جهت شرق-غرب کشیده شده و با اجرای طرح هادی، بافت آن تغییر یافته است. اهالی روستا کشاورزند و در حدود ۸۰۰ هکتار زمین زراعی صاف و هموار با نام‌های زال تپه، هشت‌خواره، حاج پرویز، حاج عبدالله و حاج رحمت دارند و به کشت محصولاتی چون گندم، کلزا، شالی، سویا و… مشغول‌اند. آب آشامیدنی و زراعی این روستا از چاه تأمین می‌شود.[18] نام‌های خانوادگی اهالی روستای للدوین شامل طهماسبی، حسینی، شریف‌پور، مؤذنی، غریب، خلیلی، عابدپور، یحیایی، عامری، ابطحی، نصراللهی و… هستند. للدوین دارای آب، برق، گاز و تلفن، یک باب مسجد، حسینیه، خانه ورزش و خانه بهداشت است. در جنگ تحمیلی ایران و عراق، دو تن از اهالی روستا به شهادت رسیدند. 

منابع: 

• دهخدا، علی‌اکبر.(1377). لغت‌نامه (جلد 8). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

• ذبیحی، مسیح.(1363). گرگان‌نامه. تهران: انتشارات بابک.

• رابینو، یاسنت لوئی. (1383). مازندران و استراباد. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

• سازمان نقشه برداری کشور، پایگاه ملی نام‏های جغرافیایی ایران. قابل دسترسی از: https://gndb.ncc.gov.ir

• ستوده، منوچهر. (1377). از آستارا تا استارباد(جلد6). تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.

• ستوده، منوچهر. (1377). از آستارا تا استارباد(جلد7). تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.

• رجائی، رحمت‌اله (1402). گفت‌وگوی شخصی با رضا طهماسبی (دهیار روستای للدوین)

• قورخانچی، محمدعلی.(1360). نخبه سیفیه. تهران: نشر تاریخ ایران.

• مرکز آمار ایران. درگاه ملی آمار. نتیجه سرشماری نفوس و مسکن. قابل دسترسی از:https://www.amar.org.ir

• معطوفی، اسدالله.(1395). تاریخچه و پیشینه اجتماعی شهرستان کردکوی (بلوک سدن رستاق). تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی گرگان.

• مقصودلو، حسینقلی. (1363). مخابرات استراباد. تهران: نشر تاریخ ایران.

• مکنزی، چارلز فرانسیس.(1359). سفرنامه شمال. تهران: نشر گستره.

• ملگونف، گ‍ری‍گوری‌ وال‍ریان‍ووی‍چ‌. (1364). سفرنامه ملگونف: سواحل جنوبی دریای خزر. تهران: انتشارات دادجو.