داغدانلی‌جا
داغدانلی‌جا
Daghdanlija
روستایی واقع در دهستان پالیزان، بخش‌مرکزی شهرستان مراوه‌تپه، استان گلستان.
این روستا در 25 کیلومتری شمال شهرستان مراوه‌تپه در طول جغرافیایی7َ °56 و عرض جغرافیایی 59َ °37 و در ارتفاع 559 متری از سطح دریا قرار دارد.[1]
موقعیت‌های جغرافیایی اطراف این روستا عبارتند از: در شمال، قره‌قول‌تپه و قره‌قاشلی؛ در شرق، سودلی و دولت‌اورلان؛ در غرب، قره‌قاشلی و بسطام‌دره؛ و در جنوب، قورقان آقانینگ‌دره‌سی و چنارلی. روستای پیشین در مسیر این روستا، بسطام‌دره نام دارد که حدود دو کیلومتر با آن فاصله دارد و روستای بعدی، دولت‌اورلان است که در فاصله سه کیلومتری قرار گرفته است.
وجه تسمیه این روستا برگرفته از نام درختانی است که در زبان محلی «داغدان» نامیده می‌شوند. این درختان در باورهای عامیانه قوم ترکمن جایگاه ویژه‌ای داشته و در گذشته به‌وفور در این منطقه روییده‌اند، اما امروزه تعداد آن‌ها به‌شدت کاهش یافته است.
بانیان و بزرگان این روستا در حدود سال ۱۳۷۵ش، در پی یافتن چراگاه‌های مناسب‌تر برای دام‌های خود، از روستای دولت‌اورلان مهاجرت کرده و در این مکان سکونت گزیدند. به‌تدریج، این سکونتگاه به روستایی مستقل تبدیل شد.
اهالی این روستا همگی از ترکمن‌های طایفه یموت و تیره بهلکه هستند. زبان آنان ترکمنی بوده و همگی مسلمان، اهل سنت و پیرو مذهب حنفی می‌باشند. عسگری خانقاه در تقسیم‌بندی طایفه یموت، این طایفه را به سه گروه ویس، شرپ و چونی تقسیم می‌کند. وی همچنین گروه شرپ را به چهار شاخه دیه‌جی، سردار، غراوی و بهلکه تقسیم کرده است.[2]
دامداری شغل اصلی اهالی این روستا به‌شمار می‌رود. تعداد دام‌های روستا شامل حدود ۱۵۰ رأس گوسفند، ۳۰۰ رأس بز و ۱۰ رأس گاو است. البته تعداد دام‌ها در سال‌های گذشته بیشتر بوده است، اما به‌دلیل افزایش هزینه‌های علوفه، در سال‌های اخیر با کاهش چشم‌گیری مواجه شده است. کشاورزی در این روستا تقریباً وجود ندارد و مجموع زمین‌های کشاورزی آن به ده هکتار نیز نمی‌رسد. در این سطح اندک، عمدتاً گندم و جو کشت می‌شود. باغداری نیز بسیار محدود است و تنها در حد باغچه‌هایی در حیاط منازل روستاییان دیده می‌شود که شامل درختانی مانند انجیر، انار، انگور و... است[3]
آداب و رسوم اهالی روستا، همچون مراسم عروسی، عیدین قربان و فطر، یارمضان، آق‌آش و... همانند سایر ترکمن‌ها برگزار می‌شود. صنایع دستی در میان زنان و دختران شامل نمدمالی، فرش‌بافی، بالاق‌دوزی، پرده‌دوزی، نخ‌ریسی و... است که هنوز هم تا حدودی رواج دارد.
غذاهای محلی این روستا نیز شامل قولاق، چکدرمه، جیززیق‌لی‌آش، سویت‌لی‌آش، اون‌آشی، قایش، چوربا و... می‌باشد. از جمله بازی‌های بومی و محلی که در سال‌های گذشته در این روستا رایج بوده و امروزه بسیار کم‌رنگ یا حتی فراموش شده‌اند، می‌توان به چورگ، آششیق، قاق‌دیر و یوزگ اشاره کرد. بازی محلی یوزگ ویژه مراسم عروسی‌ها بوده است.[4]
با توجه به تازه‌تأسیس بودن روستا و نداشتن شورای اسلامی مستقل، این روستا هنوز از آمار جمعیتی رسمی و مستقل برخوردار نیست. در آخرین سرشماری رسمی کشور در سال ۱۳۹۵ شمسی نیز نامی از این روستا ذکر نشده است. با این حال، در حال حاضر جمعیت آن حدود ۷۷ نفر برآورد می‌شود.
با توجه به این‌که قدمت این روستا به سی سال نیز نمی‌رسد، از امکانات زیربنایی چندانی برخوردار نیست. کودکان برای ادامه تحصیل به روستاهای مجاور همچون بسطام‌دره و دولت‌اورلان مراجعه می‌کنند. تاکنون نیز اقدامی برای احداث مسجد در روستا صورت نگرفته است. در حدود سال ۱۳۸۶ شمسی، این روستا به شبکه برق سراسری متصل شد. آب آشامیدنی نیز از طریق چشمه‌ای در شمال روستا تأمین می‌شود که در میان اهالی به «چشمهٔ قره‌قاشلی‌نینگ اوغری» شهرت دارد.[5]
[1] سایت با حساب
[2]. عسگری خانقاه و کمالی، (1374)، ص 61.
[3]. بهلکه. 1401
[4]. بهلکه، آقامحمد و بهلکه، یعقوب. 1401
[5]. بهلکه، بهلکه و قادرپور. 1401
منابع:
- با حساب. (بدون تاریخ). در سایت با حساب. بازیابی شده از www.bahesab.ir/map/geographic
- فجوری، ستاربردی (1401). گفتگوی شخصی با آقامحمد بهلکه. 21 دی.
- فجوری، ستاربردی (1401). گفتگوی شخصی با یعقوب بهلکه. 21 دی.
- فجوری، ستاربردی (1401). گفتگوی شخصی با جبار قادرپور. 21 دی.
- عسگری خانقاه، اصغر و محمدشریف کمالی.(1374). ایرانیان ترکمن، تهران: اساطیر.