باغ عباسخان بیگلربیگی
باغ عباسخان بیگلربیگی
از باغ‌ها و عمارات واقع در مجموعه‌ی دارالحکومه‌ی استرآباد در دوره‌ی قاجار.
عباسخان بیگلربیگی در حدود سال 1259ق این باغ را احداث کرده است. (بیگلربیگی. 1260ق)، در کتابچه‌ی نفوس استرآباد (1296ق/ 1258ش) آمده: «باغ مرحوم عباسخان از عمارات جدا است. باغ بسیار عالی است. موقوفه‌ی تکایا است و میرزامقیم لشکرنویس در عمارت آن باغ سکنی دارد». (ذبیحی. 1350/43 و ذبیحی و افشار. 1363/253-252)، حسینقلی‌خان مقصودلو (وکیل‌الدوله) در بین گزارش‌های خود از تاریخ 1326 تا 1343ق (1287 تا 1303ش) مکرر به نام باغ عباسخان بیگلربیکی اشاره کرده است. طبق گزارش‌های وکیل‌الدوله، محل این باغ در [قسمت] شرقی عمارات دولتی[و] در مشرق دیوانخانه و وسعت آن پنج‌جریب بوده، ساختمانی فرنگی‌ساز داشته که مخروبه شده، [این] باغ وقف بر تکایای شهر و تولیت آن با سیدطاهر مجتهد بوده است. (افشار و دریاگشت. 1363/ 135، 395 و410) علاوه بر این که این باغ در گذشته مدتی محل کارگزاری ایران بوده(افشار و دریاگشت. 1363/410)، متن گزارش‌ها نشان می‌دهد که در فاصله‌ی زمانی فوق، این باغ محل اسکان مأمورین نظامی و قشون و افواجی که به استرآباد وارد می‌شدند بوده است: «قزاق‌های روس در باغ منزل نمودند». (افشار و دریاگشت. 1363/135)، «دویست و پنجاه نفر سالداد (سرباز) روس وارد شهر گردیده، در باغ عباسخان منزل نمودند». (افشار و دریاگشت. 1363/289)، «صد نفر سوار چَکِت (سرباز روس) وارد به استرآباد شدند. در باغ عباسخان منزل نموده، به امر قنسول هفت باب آلاچیق از تراکمهی آتابای گرفته، برای سوارهای چکت توی باغ سر و پا کردند». (افشار و دریاگشت. 1363/305)، «هفتاد نفر سوار و سی و پنج نفر ژاندارم در باغ عباس‌خانی منزل کردند». (افشار و دریاگشت. 1363/590)، «مستشارالدوله با اجزاء و چادر مختصری ... وارد به استرآباد [شده]، در باغ مرحوم عباسخان چادر زده توقف نمودند». (افشار و دریاگشت. 1363/ 829،837)، «یک دسته که عبارت از دوازده نفر مرد و زن کلیمی‌مذهب‌اند و تبعه‌ی روس می‌باشند ... در باغ عباسخان مشغول ریسمان‌بازی و سه نمره بلیط دارند...» (افشار و دریاگشت. 1363/459).
وکیل‌الدوله سه‌بار به اجاره‌ی باغ توسط مدیر قونسولخانه‌ی روس اشاره می‌کند: یک بار بدون ذکر مدت اجاره، مبلغ اجاره را سالی پنجاه تومان ذکر کرده (افشار و دریاگشت. 1363/135) ، بار دیگر اجاره‌ی ده ساله و سالی شصت تومان (افشار و دریاگشت.1363/395) و درآخر؛ مدت اجاره را هفتاد ساله و مبلغ آن را سالی هفتاد تومان ذکر می‌کند. (افشار و دریاگشت، 1363/410).
در باب استقرار مریضخانهی حکیم روس و صلیب‌سرخ می‌آورد: «چند نفر حکیم روس چون در قونسولخانه منزل داشتند و رفتن مریض در آنجا صعوبت داشت، لهذا قونسول روس باغ عباسخان را ده ساله اجاره نموده...». (افشار و دریاگشت.1363/395)، «تا کنون دوهزار تومان در باغ عباسخان مخارج نموده به عنوان مریضخانهی صلیباحمر...» (افشار و دریاگشت.1363/410)
در باب تعمیر باغ عباسخان می‌آورد: «... بعد از تعمیر باغ، قزاق‌های روس در باغ منزل نمودند». (افشار و دریاگشت. 1363/ 135)، «چند روز است سه بنّا با چند نفر نجّار مشغول تعمیرات باغ مذکور... می‌باشند». (افشار و دریاگشت. 1363/395)، «تا کنون دوهزار تومان در باغ عباسخان مخارج نموده...» (افشار و دریاگشت.1363/410)
این باغ و عمارت داخل آن در دوره‌ی پهلوی اول از بین رفته و اکنون هیچ نشانی از بقایای آن باقی نمانده است.