ایل قاجار

آلبوم‌خانه استرآباد

ایل قاجار

 اعتمادالسلطنه به نقل از مآثر سلطانی می‌­نویسد: «ایل جلیل قاجار از اجله اتراک جلایر، و جلایر از نیرون و سابانویان از جلایر است، و سرتاق پسر سابا و قاجار پسر سرتاق­نویان است و در میان اتراک قاجار سه طایفه بوده؛ یکی از سلاوس و یکی از تنگقوت و یکی از جلایر، آن که از سلاوس بوده، به ایران نیامده، و آن که از تنگقوت است معدودی است که در جزو طوایف مغول است، و آن که از جلایر است صاحب دولت شدند و از کنار رود جیحون تا حدود ری در زیر حکم سرتاق پدر قاجار بوده و او به فرمان اباقاآن به اتابیکی ارغون معزز بوده و ارغون تربیت یافته­‌ی اوست، و مملکت مختصه­‌ی به سرتاق، از قزل اغاجِ مغان تا حدود نیشابور بوده و دارالملک او گرگان و نسلش در گرگان و استرآباد زیاد شد...». (اعتمادالسلطنه.ج1. 1364،/53،54)، محمدجعفر حقایق­‌نگار می­‌نویسد: « [شاه عباس ایل قاجار را] اکثر در مبارک­‌آباد استرآباد و جرجان مأمور فرمود. این جمع به مناسبت اقامت در حواشی رودخانه‌­ی گرگان یا قلعه‌­ی مبارک­‌آباد به «اوشاقه‌­باش[1]» و «یوخاری‌باش[2]» معروف گشتند. هر یک از این دو فرقه به شش تیره موسوم گردیدند. از اوشاقه‌­باش، قوانلو و عزالدین‏‌لو و شامبیاتی و قراموساله­‌لو[3] و زیادلو و داشلو می‏‌باشند و از یوخاری­‌باش، دولو و قیاخ­­لو و خزینه‌­دارلو و سپانلو و کهنه­‌لو و کرلو است».(خورموجی. 1344/3)